Brand(on)veilig meubilair; recente ontwikkelingen

Na de flatbrand in Arnhem in de nieuwjaarsnacht van 2020 deed de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) onderzoek. De OVV deed in het onderzoeksrapport de aanbeveling om wet- en regelgeving in te voeren om zitmeubels en matrassen brandveiliger te maken. 

Op 29 november 2023 schrijft Minister Kuipers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een brief naar de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal. Hij heeft een onderzoek laten uitvoeren door Panteia, over de brandveiligheid van meubels en matrassen. In de brief biedt hij de resultaten van het onderzoek aan met als doel dat het volgend kabinet een besluit zal nemen over eventuele wet- en regelgeving voor het brandveiliger maken van matrassen en meubilair.

Zorginstellingen en brandveilig meubilair

Voor zorginstellingen is het best ingewikkeld. Cliënten nemen vaak eigen meubilair mee wat natuurlijk niet brandveilig is. In sommige zorginstellingen worden meubels en matrassen wel centraal ingekocht, maar is het niet altijd haalbaar om brandveilige alternatieven te kiezen. Ook moet rekening gehouden worden met het totaalpakket van aanwezige spullen in een kamer. Een brandveilig matras helpt zeker. Maar als de rest van de kamer vol staat/hangt met kleedjes, gordijntjes, dozen, spulletjes etc. dan is er alsnog een grote brandlast aanwezig in de kamer. Aandacht voor het voorkomen van het ontstaan van brand lijkt daarmee ook onvermijdelijk. Toch praten we u ook graag even bij over ontwikkelingen op het gebied van brandveilig meubilair en matrassen:

Brandveiligheid meubels en matrassen

Meubels en matrassen bestaan uit verschillende materialen. Een frame bestaat vaak uit hout en staal, de bekleding is vaak van stoffen of (kunst)leer en er kan gebruik gemaakt worden van lijm of gel. Hierbij zijn met name hout en stoffen brandbaar, hoewel de brandbaarheid varieert per stof (afhankelijk van de dichtheid). Toch blijkt uit het onderzoek van het OVV dat met name het gebruik van PUR-schuim het grootste (brand)gevaar oplevert. Niet alleen omdat het licht ontvlambaar is, maar ook omdat de brand snel verspreidt, het veel rook ontwikkelt en omdat er giftige gassen vrijkomen. Wat ook een belangrijke factor is in de mate van brandveiligheid is niet alleen de brandbaarheid van de afzonderlijke materialen, maar ook de manier waarop deze materialen op elkaar inwerken in geval van brand. Het aanschaffen van een brandveilige bank, is dus niet zo eenvoudig. 

PUR schuim

Naast de brandbaarheid van PUR-schuim is het ook erg slecht voor gezondheid en milieu. Volgens het Nationale Programma Circulaire Economie (2023-2030) moeten meubels in 2050 voldoen aan de hoogst haalbare producteisen zoals recyclebaarheid en demonteerbaarheid. PUR-schuim is slecht recyclebaar en dus niet toekomst bestendig. Producenten moeten daarom hoe dan ook een vervanging zoeken voor dit materiaal.

Alternatieven 

Er bestaan wel al mogelijkheden om meubels brandveiliger te maken, zoals interliners (laagjes van moeilijk brandbaar materiaal tussen de bekleding en het schuim). Deze worden nog niet veel gebruikt in de praktijk vanwege het prijsverhogende effect. Een andere mogelijkheid zijn vlamvertragers, dit zijn chemicaliën die aan het materiaal worden toegevoegd. Ook dit is niet populair in gebruik omdat de chemicaliën slecht voor het milieu en de gezondheid kunnen zijn.  

Producenten

Vooralsnog zijn veel producenten nog niet bezig met brandveiligheid bij het maken van hun producten. De markt lijkt over het algemeen niet tegen wet- en regelgeving op dit gebied, het zou hen tenslotte meer duidelijkheid geven over dit onderwerp. Maar dan moet het wel voldoen aan bepaalde voorwaarden. Zo is er de voorkeur dat de wet- en regelgeving op Europees niveau geregeld wordt, zodat alle landen hetzelfde hanteren (vanwege internationale handel). Ook willen ze dat er aandacht wordt gegeven aan de uitvoerbaarheid voor kleine bedrijven en het zou samen moeten gaan met publieksvoorlichting over brandveiligheid in relatie tot meubels. 

Sommige producenten ondernamen al wel actie. Bijvoorbeeld Auping: Zij ontwierp de Auping Evolve matras. In dit matras is geen schuim en lijm verwerkt. Een praktijkonderzoek door de Brandweeracademie liet zien dat het Auping Evolve matras veiliger is dan een conventioneel matras. Ook Ikea ziet het belang van brandveilig meubilair en is volop bezig met het ontwikkelen en ontwerpen van brandveilige alternatieven.  

Community of Practice NIPV

Evolve matras Auping

Nieuwsbericht brandveilig.com

Bekijk nog eens het webinar over rookverspreiding. Hierin wordt meer uitgelegd over brandveiligheid van meubilair en matrassen en de invloed daarvan op rookverspreiding.